شخصى از امام على (ع) پرسيد: اخلاق نيك چيست؟

آن حضرت در پاسخ فرمود: « به گونه اى با مردم معاشرت كنيد كه اگر زنده باشيد آن ها به سوى شما جذب شده و علاقمند به شما شوند و اگر مرديد براى شما گريه كنند . »

منبع : موسوعه امام الحسین ص 137

روزى يكى از اصحاب حضرت على (ع) كه داراى پسرى بود پيش آن حضرت آمد و از فرزندش در نزد آن حضرت شكايت نمود تا با اين كار، جهت تربيت پسرش از حضرت راهنمايى بگيرد.

حضرت به او فرمود : « او را نزن و تنبیه بدنی نکن (بلکه برای تادیب او شایسته است) با او قهر کنی ، اما مواظب باش این قهر به درازا نکشد . »

منبع : غررالحکم ، ص 697

پیری برای جمعی سخن میراند،
لطیفه ای برای حضار تعریف کرد همه دیوانه وار خندیدند.
 
بعد از لحظه ای او دوباره همان لطیفه را گفت و تعداد کمتری از حضار
خندیدند....

او مجدد لطیفه را تکرار کرد تا اینکه دیگر کسی در جمعیت به آن لطیفه نخندید.
 
او لبخندی زد و گفت:
وقتی که نمیتوانید بارها و بارها به لطیفه ای یکسان بخندید،
پس چرا بارها و بارها به گریه و افسوس خوردن در مورد مسئله ای مشابه ادامه میدهید؟

امام علی علیه السلام :
غصه های گذشته را بر قلب خود باز نکن، زیرا تو را از آینده و آماده شدن برای زندگی نو مشغول می سازد.

 غرر الحکم، صفحه 321

عدالت در معارف بشری، کاربرد بسیار وسیعی دارد. با توجه به معانی و کاربردهای مختلف آن در حوزه های زندگی مردم، می توان آن را از زاویه های گوناگون مورد بررسی قرار داد.

یکی از حوزه های مورد بررسی «عدالت در حوزة علوم اجتماعی، و وضع قوانین و روابط اجتماعی انسان» 1 است.

قرآن کریم هدف و رسالت پیامبران و امامان : را بیان احکام و قوانین الهی و تعلیم و تزکیه 2 برای اقامة عدل و قسط در بین مردم معرفی می کند. لذا آیاتی چون: )و لَقَد أَرسَلْنا رُسُلَنا بِالبَیِّنات و أَنْزَلنا مَعَهُمُ الکتابَ والمیزانَ لیِقُومَ النّاسُ بِالقِسطِ(3 مؤیّد بر پایی عدالت در حوزة اجتماعی زندگی انسان هاست.

«این مسأله (اقامة عدل و داد)، با تشکیل حکومت و اجرای احکام و قوانین الهی محقق می شود. البته مردم هستند که در پناه حکومت، عدالت را برپا می کنند.»4

امام علی علیه السلام علت پذیرش حکومت را جلوگیری از ستم ستمگران معرفی می کند و می فرماید: «سوگند به خدایی که دانه را شکافت! اگر خدا از دانشمندان تعهد نگرفته بود که در برابر شکم بارگی ستمگران و گرسنگی ستم دیدگان سکوت نکنند، مهار شتر خلافت را بر گردنش انداخته و رهایش می ساختم.»5

بنابراین پذیرش حکومت، ارزش ذاتی ندارد، بلکه ابزاری برای تحقق عدالت می باشد. امام علیعلیه السلام در این باره می فرماید: «وَاللّهِ لَهِیَ أَحَبُّ اِلیَّ مِنْ إِمْرَتِکُمْ اِلاَّ أَنْ اُقیمَ حَقّاً اَوْ أَدْفَعَ باطِلاً...»6

امام علی علیه السلام آثار ستمگری را این چنین بیان می کند: «إِسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَاحْذَرِ الْعَسْفَ وَالْحَیْفَ، فَإنَّ الْعَسْفَ یَعُودُ بِالْجَلاءِ وَ الْحَیفَ یَعُودُ اِلَی السَّیْفِ»7

آن حضرت برای ستمگری دو نتیجه بر می شمرد که عبارتند از:

الف) آوارگی مردم؛

ب) جنگ و خون ریزی.

عدالت در حوزه اجتماعی زندگی مردم، مصداق ها و معانی گوناگونی دارد که به چند مورد آن اشاره می کنیم ...

برای مشاهده ادامه متن به ادامه ی مطلب مراجعه کنید ...

امیرالمؤمنین علیه السلام در ضمن خطبه ای می فرماید:

«ان الله جعلنی اماما لخلقه، ففرض علی التقدیر فی نفسی و مطعمی و مشربی و ملبسی کضعفاء الناس، کی یقتدی الفقیر بفقری ولایطغی الغنی غناه » ⁽¹⁾

«خدا مرا امام و پیشوا قرار داده و بر من واجب کرده است که در رفتار و خوراک و پوشاکم مانند مردم ضعیف و مستمند، بر خود تنگ گیرم، تا فقیر از فقر من پیروی کند و ثروتمند هم به واسطه ثروتش طغیان نکند.»

امام علیه السلام در پاسخ «عاصم بن زیاد» که به آن حضرت عرض کرد:

پس شما چرا به خوراک سخت و پوشاک درشت، اکتفا نموده ای و این چنین بر خود سخت گرفته ای؟!

فرمود:

«ویحک، ان الله عزوجل فرض علی ائمة العدل، ان یقدروا انفسهم بضعفة الناس کی لایتبیغ بالفقیر فقره » ⁽²⁾

«وای بر تو، خدای عزوجل بر پیشوایان عادل واجب کرده است که خود را در ردیف مردم ضعیف و ناتوان گیرند، تا فقر و تنگدستی، فقیر را از جا به در نبرد.»

برای مشاهده ادامه متن به ادامه ی مطلب مراجعه کنید ...